सुर्खेत, नेकपा एमालेका स्थायी कमिटी सदस्य एवम् कर्णाली प्रदेश इन्जार्च यामलाल कँडेल पुन: प्रदेशसभा सदस्यको उम्मेद्वार बन्ने भएका छन् । शनिबार बसेको नेकपा एमाल निर्वाचन क्षेत्र समन्वय कमिटीको कँडेललाई सुर्खेत क्षेत्र नं. २ (क) बाट प्रदेशसभा सदस्य उम्मेद्रमा बनाउने निर्णय गरेको छ । यो निर्णयसँगै कँडेल प्रदेशसभाको उम्मेद्वार बन्ने लगभग निश्चित जस्तै छ ।
नेकपा एमाले कर्णाली प्रदेश संसदीय दलका नेतासमेत रहेका कँडेल पुन : प्रदेशमा दोहोयाउने एमालेको निर्णयसँगै पुनः कँडेललाई भावी मुख्यमन्त्रीका रुपमा चर्चा हुन सुरु भएको छ । एमालेका प्रभावसाली नेता एवम् पूर्ण मन्त्रीसमेत भइसकेका उनी २०७४ को निर्वाचनमा मुख्यमन्त्री बन्ने सपना देखेर नै प्रदेशमा झरेका थिए । निर्वाचनपछि एमालेले प्रदेशमा बहुमत ल्यायो । धर्मराज रेग्मीको सांसद पद गुमेपछि एमालेको एकल बहुमत पुग्यो । दुर्भाग्य, एमालेको एकल बहुमत हुँदाहुँदै माओवादीसँग पार्टी एकता भएपछि उनको मुख्यमन्त्री बन्ने चाहानामा पुरा भएन । उसो त कँडेलले मुख्यमन्त्री बन्ने प्रयास नगरेका भने होइनन् । एमाले र माओवादी मिलेर बनेको नेकपा भएपछि पनि कँडेल तीन पटकसम्म मुख्यमन्त्री बन्ने प्रयास गरेका थिए । नेकपाकालीन अवस्थामै उनका विश्वास पात्रहरुले पूर्व मुख्यमन्त्री महेन्द्रबहादुर शाहीविरुद्ध अविश्वासको प्रस्ताव लिए। तत्कालीन मुख्यमन्त्री शाही नेतृत्वको सरकारले ल्याएको बजेट अफसल गराउनेदेखि सरकार ढाल्ने सम्मको कसरथ भए । कँडेललाई मुख्यमन्त्री बनाउने उद्देश्यले सरकारबिरुद्ध दोस्रो पटक १८ जना सांसदहरुले अविश्वासको प्रस्ताव नै लिएका थिए ।
०७७ फागुन २३ गते पार्टी विघटन भएपछि कँडेललाई पुनः मुख्यमन्त्री बन्ने अबसर मिलेको थियो । पार्टी विघनपछि अर्काे खेमाका सांसदलाई समेट्न समेट्न सकेनन् । मुख्यमन्त्री बन्ने सपना देखेर प्रदेशमा झरेका प्रकाश ज्वालासहित तत्कालीन नेकपा एमालेका सांसदहरु (अम्मरबहादुर थापा, कुर्मराज शाही र नन्दसिंह बुढा) ले विद्रोह गरे । परिणामत: ज्वाला, थापा, शाही र बुढाले फ्लोरक्रस गरेर तत्कालीन मुख्यमन्त्री शाहीलाई समर्थन गरे । आफ्नै साथीहरुबाट घात–अन्तरघातको सिकार भए ।
उसो त कर्णालीमा भएको फ्लोरक्रसले कँडेलको मुख्यमन्त्रीको सपनामा मात्रै ब्रेक लागेन् एमाले पार्टी नै फुट्न पुग्यो । कर्णालीबाट सुरु भएको विद्रोहले देशव्यापी रुपमै फैलियो । पूर्वप्रधानमन्त्रीद्वय झलनाथ खनाल र माधवकुमार नेपालले एमाले फुटाएर नेकपा (एकीकृत समाजवादी) गठन गरे ।
आउँदो मंसिर ४ गते हुने निर्वाचनमा कँडेल नै प्रदेशसभामा दोहोरिने भएपछि उनको मुख्यमन्त्री बन्ने सपना पुन: पलाएको छ । अहिलेको अवस्थाले कँडेललाई निर्वाचन जित्न सहज देखाउँछ । किनकी, बैशाख ३० मा सम्पन्न स्थानीय तहको निर्वाचनमा वीरेन्द्रनगरमा एमालेको बुहमत ल्याएको छ । वीरेन्द्रनगरका १६ वडामध्ये १ देखि १४ वडासम्म कँडेलको निर्वाचन क्षेत्र पर्दछ । स्थानीय तहको निर्वाचनमा एमालेले सत्तारुढ गठबन्धनका उम्मेदवारलाई सहजै पराजित पराजित गरेका थिए ।
स्थानीय निर्वाचनमा वीरेन्द्रनगरभित्र सत्तारुढ दलभित्रकै समाजवादी बाहेकका दलहरुबीच गठबन्धन भएको थियो । गठबन्धनभित्रका दुई ठूला दल (माओवादी केन्द्र र काँग्रेस) प्रमुख र उपप्रमुख बनाएर निार्वचनमा जाँदा पनि बहुमत वडासहित प्रमुख–उपप्रमुखमा एमालेकै उम्मेदवारहरु बिजयी भएको थिए । एक्लै स्थानीय निर्वाचन लडेको एमाजवादीले वीरेन्द्रनगरमा न्यून मत ल्याएका थियो ।
आउँदो निर्वाचनमा अझ एमालेसँग–राप्रपाले तालमेल गर्ने सहमति छलफल भइरहेको छ । स्थानीय निर्वाचनमा १० हजार मत ल्याएको राप्रपासँग एमालेको तालमेल भए कँडेललाई थप राहत मिल्नेछ । यस हिसावले हेर्दा आसन्न निर्वाचनमा पाँच दलिय गठबन्धन कायम रह्यो भने पनि कँडेललाई त्यति गाह्रो छैन ।
उसो निर्वाचन जित हार उम्मेद्वार पनि निर्भर रहन्छ । विगतदेखि नै कँडेलका प्रतिस्पर्धी नेपाली काँग्रेसका नेता एवम् पूर्व मन्त्री हृदयराम थानी प्रतिनिधिसभा निर्वाचनका लागि सिफारिस भएका छन् । उसो प्रतिस्पर्धी उम्मेद्वारमा पनि त चुनाव हारजित निर्भर रहन्छ । तर यो निर्वाचन क्षेत्रमा काँग्रेस बाहेकका अन्य गठबन्धन दलको मत कमजोर छ । काँग्रेसको चरम गुटबन्दी छ । गठबन्धनले बलियो उम्मेद्वार बनायो । काँग्रेसभित्रको विवाद मिल्यो भने यो निर्वाचन क्षेत्रमा रोचक प्रतिस्पर्धा हुनेछ ।
२०७४ सालको निर्वाचनमा कँडेलसँग नेपाली काँग्रेस सुर्खेतका निवर्तमान सभापति कमलराज रेग्मीले चुनावी मैदानमा उत्र्रिएका थिए । यद्यपी कँडेलले ५ हजार ३३८ को फराकिलो मत ल्याएर बिजयी भएका थिए । माओवादी र एमालेको बलियो तालमेल हुँदा कँडेलले सहजै निर्वाचन जितेका थिए । कँडेलले २१ हजार २८५ मत ल्याएर विजयीहुँदा उनका प्रतिद्वन्दी नेपाली कांग्रेसका कमलराज रेग्मीले १५ हजार ९४७ मत ल्याएर पराजित भएका थिए । उ बेला एमाले र माओवादी तालमेल गरेर निर्वाचनमा गएको थियो । नेपाली काँग्रेस एक्लै निर्वाचनमा होमिएको थियो ।
आसन्न निर्वाचनमा पनि काँग्रेसले पुनः पुरानै उम्मेद्वार दोहो¥यायो र पार्टीभित्रको आन्तरिक विवाद मिलाएको खण्डमा भने कँडेललाई चुनाव जित्न ठूलो चुनौति देखिन्छ । निर्वाचन जिते पनि मुख्यमन्त्री बन्ने सहज छैन । पार्टी फुटेपछि दैलेख, सल्यान, डोल्पा र कालीकोटमा एमाले कमजोर छ । सत्तारुढ दलभित्र चुनावी बलियो तालमेल भयो भने एमालेले यसअघिको पाएको मत ल्याउन मुस्किल पर्नेछ । यद्यपी राजनीतिक हिसाव किताव भने कहिलै पनि पूर्वानुमान र आँकलन गर्नु मुर्खता हुन्छ । किनकी प्रत्येक्षतर्फ एक सिट मात्रै जितेको काँग्रेसले हाल कर्णाली प्रदेश सरकारको नेतृत्व सम्हालेको छ ।
प्रकाशित मिति: १८ भाद्र २०७९, शनिबार १५:४२