शेरबहादुर देउवा र ती माओवादी नेताबीच वार्ता सुरु हुनुअघि देउवाले सामान्य औपचारिकताका कुरा गर्नुभयो । नेताहरुको सञ्चो बिसञ्चोबाहेक उहाँले पनि नाम सोध्नु भएन । तर, जवाफ फर्काउँदा उनले शेरबहादुरलाई सरकारको प्रतिनिधिका रूपमा भन्दा पनि अनौपचारिक रुपमा ‘दाइ’ सम्बोधन गरे । उनको यो सम्बोधनले पनि मलाई उनी को होलान् भन्ने अनुमान गर्न सहज भएको थियो । मैले त्यसैलाई आधार बनाएर कृष्णध्वजजीलाई सोधेको थिएँ । तर जवाफ पाइनँ ।
देउवा र ती माओवादी नेताबीच आधा घण्टा जति वार्ता भएको हुँदो हो । वार्ता सकिएपछि ती नेता तल झरे, जहाँ उनले आफ्ना पीएसओलाई छाडेर माथि उक्लेका थिए । उनले अहिलेका लागि कुरा सकिएको र खबर गरी भेट्ने बताए । सामान्य शिष्टाचारपछि उनीहरु तीनैजना गए । म माथि उक्लिएँ, देउवाको कार्यकक्षमा । मलाई पहिला उनको नाम जान्ने चाहना थियो र मैले आफैंले भेट्न आएको मान्छे रवीन्द्र श्रेष्ठ हो भनेर सोधें ? देउवाले मुन्टो हल्लाएर सकारात्मकता जनाउनुभयो ।
मैले यो अनुमान किन पनि गरेको थिएँ भने उनका पीएसओ भक्तपुरका नेवार समुदायका जस्ता काला धम्मरधुस थिए । दोस्रो रवीन्द्र श्रेष्ठ पहिला नेपाल विद्यार्थी संघका कार्यकर्ता हुन् भन्ने सुनेको थिएँ । यदि उनी जन्मजात कम्युनिस्ट हुन्थे भने शेरबहादुरलाई दाइ भनेर पक्कै सम्बोधन गर्दैनथे । आफ्नो पुरानो संस्कार उनमा थियो र त्यही प्रकट भयो । उनको लवज, भाषा र अनुहारले नेवार नै हो भनेर किटान गर्न चाहिँ सजिलो थिएन । पातला, फूर्तिला केटा देखिन्थे । तर, त्यसबेला प्रचण्डको दाहिने हातका रुपमा मिडियामा उनको चर्चाचाहिँ हुने गथ्र्यो । उनीबारेको अनुमानका मेरा आधार यिनै थिए ।
यसपछि मैले वार्तामा भएका विषयबारे चासो राखें । सामान्य राजनीतिक घटना क्रमका विषयमा कुराकानी भएको उहाँले जानकारी दिनुभयो । उच्च तहमा वार्ता हुने सम्भावनाबारे मैले जिज्ञासा राखें । संवादलाई निरन्तरता दिँदै आगामी दिनमा भेट गर्ने सहमतिभन्दा राजनीतिक उपलब्धि खासै नभएको देउवाले बताउनुभयो । संवादका लागि फेरि पनि उनीहरुले मलाई नै मध्यस्थ बनाउन चाहेको पनि उहाँले जानकारी दिनुभयो ।
यो भेटबारे मिडियामा जाने कि नजाने वा कसरी जने भनेर उहाँले सल्लाह माग्नुभयो । राजनीतिक उपलब्धि खासै नभएकाले सामान्य भेटघाट मात्रका कुराले अनावश्यक चासो बढ्ने र फेरि वार्ता नहुने अवस्था आउला कि भन्ने मेरो सुझाव रह्यो । मैले यो कुरा किन भनिरहेको थिएँ भने प्रधानमन्त्री गिरिजाप्रसाद कोइराला हुनुहुन्थ्यो भने गृहमन्त्री रामचन्द्र पौडेल । उहाँहरु दुवैजना देउवाको उपलब्धिलाई स्वाभाविक र सकारात्मक रुपमा हेर्नु हुन्न भन्ने मेरो बुझाइ थियो । त्यसैले मैले अहिले केही नबोलौं अर्कोपटक केही उपलब्धि होला, त्यसपछि मिडियामा जानुपर्छ भनें । देउवाले यसलाई सहज रुपमा लिनुभयो । कुनै वक्तव्यबाजी गरिएन ।
मलाई नेपाल पत्रकार महासंघको प्रतिनिधिमण्डलको नेतृत्व गर्दै इजिप्ट जानु थियो । एक/दुई दिनका बीच हिँडिहाल्नुपर्ने थियो । त्यो पाँचदिने भ्रमण सकेर फर्केपछि वार्ताका अरु प्रक्रिया अघि बढाउने कुरा मैले देउवालाई बताएँ । उहाँले आफ्नै शैलीमा लौ–लौ भन्नुभयो । म उहाँसँगबाट छुटिएर घर गएँ । किनभने यो शनिबारको दिन थियो । यो भेटबारे मिडियालाई नबताउनु गल्ती भएछ । भेटको जस गृहमन्त्री रामचन्द्र पौडेलले लिनुभयो ।
माओवादीहरु सरकारबाट तुरुन्तै कुनै उपलब्धि लिन चाहेका रहेछन् । त्यो कुराको ग्यारेन्टी सायद देउवाले तत्कालै गर्न सक्नु भएन । उहाँले त्यो प्रसंग मलाई सुनाउनु नै भएन । सुनाउन आवश्यक नठानेको पनि हुन सक्छ । रवीन्द्रले सरकारका मानिसलाई नै भेट्ने प्रयत्न पनि गरिरहेका रहेछन् । उनले गृहमन्त्री रामचन्द्र पौडेलसँग भेट्ने चाँजोपाँजो मिलाए छन् । माओवादीका दुई मजदुर नेता ककनी प्रहरी तालिम केन्द्रको हिरासतमा थिए । उनीहरुलाई छुटाउने उनीहरुको मूल उद्देश्य रहेछ । गृहमन्त्रीलाई कसले कसरी भेटाए, मैले आजसम्म पनि सोधेको छैन । गृहमन्त्रीसँगको गोप्य भेटलगत्तै नाटकीय ढंगमा ती दुवै नेता छुटे । सरकारसँग उनीहरुले जे कबुल गरेका थिए, त्यसको पालना भएन । अचानक उनीहरु भूमिगत भए ।
देउवाले जे प्रयत्न गरिरहनुभएको थियो, गृहमन्त्रीको उछिन्ने अभियानले यसलाई बीचैमा तुहाइ दियो । वार्ता थालेको जस त रामचन्द्रले लिनुभयो, त्यसपछि माओवादीहरु कुनै सम्पर्कमै रहेनन् । सरकारले देउवाको वार्ता समिति नै खारेज गर्यो ।
(टोटल मासिकबाट)
https://www.khabarera.com/total/archives/2849
प्रकाशित मिति: १९ जेष्ठ २०७४, शुक्रबार १८:१७