टिप्पणी
काठमाडौँ, १८ भदौ । वर्तमान उपप्रधाान तथा गृहमन्त्री विमलेन्द्र निधि र पूर्व उपप्रधान तथा रक्षामन्त्री भीम रावलबीच गत एकसाताभित्र दुईपटक वाकयुद्ध भएको समाचार नेपाली मिडियाले निकै महत्व दिई ‘कभरेज’ गरेका छन् । एकपटक प्रधानमनत्री निवास वालुवाटारमा र पछिल्लोपटक हिजो संसद्को अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध समितिमा दुवैबीच चर्काचर्की भएको समाचार सार्वजनिक भएको छ ।
दुवैपटक दुवैबीच चर्काचर्की हुनुको कारण एउटै, विशेष दूत बनेर उपप्रधानमन्त्री भारत किन जानु प¥यो र भ्रमणमा जाँदा भारतीय प्रधानमन्त्रीलाई हस्तान्तरण गरिएको पत्रमा संविधान संशोधनको विषय किन उल्लेख गरियो, रहेको छ । रावलले दुवैपटक बडो कडा शव्दमा यी विषय उठाएका छन् र निधिले दुवैपटक कडा शव्दमा प्रतिवाद गर्दै रावलको शव्द र शैलीप्रति आपत्ति जनाएका छन् । निधिले स्पष्ट शव्दमा भारतीय प्रधानमनत्रीलाई नेपाल भ्रमणको निम्तो पत्र मात्र दिइएको र त्यसमा संविधान संशोधन सम्बन्धी कुनै विषय उल्लेख नगरिएको दावी गरेका छन् ।
यहाँ निर प्रश्न उठ्छ, मुलुकका दुर्ई प्रमुख राजनीतिक दलका दुई प्रभावशाली नेता, जो भविष्यमा सम्बद्ध राजनीतिक दलका शीर्ष नेतृत्वमा पुग्ने सम्भावना बोकोका छन्, निधि र रावलबीचको चर्काचर्की स्वाभाविक हो वा होइन ? यसका सम्बन्धमा भविष्यले गाँठो फुकाउने कार्य गर्नेछ । तर अहिलेलाई दुवैबीच प्रयुक्त भएको शव्द, भाषा र व्यवहारका आधारमा विश्लेषण गर्ने हो भने यसलाई कुनै पनि आधारमा शोभनीय मान्न सकिँदैन । एकअर्काबीच असहिष्णुजस्तो देखिएको उनहीहरुबीचको वर्तमानको यो व्यवहारले नेपाली राजनीतिलाई प्रभावित बनाउने सम्भावनालाई नकार्न सकिँदैन ।
प्रश्न अर्को पनि उठ्छ रावल किन यति धेरै प्रतिक्रियामा उत्रेका हुन ? दुई उपप्रधानमन्त्री उत्तर र दक्षिणका दुई देशमा प्रधानमन्त्रीको विशेष दूतका रुपमा भ्रमण गरे । यसलाई किन अस्वाभाविक मान्ने ? दुवै छिमेकीसँग सम्बन्ध सुधारको मूल उद्देश्य लिई भएको दुवै भ्रमणको विश्लेषण् गर्ने हो भने सफल नै मान्नुपर्ने हुन्छ । निधिको भ्रमणपछि भारतसँगको सम्बन्धमा उल्लेख्य सुधारको जो कोहीले पनि अनुभव गरेका छन् । तर उत्तर छिमेकीको भ्रमण गरेका उपप्रधानमन्त्री महराका बारेमा कुनै आलोचना र टिप्पणी नगरेका रावलले निधिको भ्रमणबारेमा मात्र किन आलोचना गरेका होलान ?
रावलले उल्लेख गरेजस्तै पत्र भारतीय प्रधानमन्त्रीलाई बुझाइएको हो भने त्यो निश्चय पनि आलोचनायोग्य हो । स्वयं निधिले पनि नेपालको समस्या नेपाल आफैले समाधान गर्न सक्षम रहेको भनेर बताइसकेपछि यो सन्दर्भलाई यहीँ विराम दिएर संस्कारयुक्त राजनीतिको प्रदर्शन एमालेले गर्न सक्नुपर्ने हो । तर अनाहकमा यो विषयलाई महत्व दिएर राजनीतिक स्वार्थमात्र पूरा गर्ने उद्देश्य एमालेले राखेको हो भने त्यसलाई उचित मान्न सकिँदैन ।
मूल कुरा यसका पछाडी कुन मनोग्रन्थीले काम गरेको छ, त्यसको विश्लेषण आवश्यक छ । पछिल्ला दिनमा एमाले नेताका सार्वजनिक टिप्पणीहरुको विश्लेषण गर्ने हो भने ती सबै माआवादी केन्द्रको तुलनामा कांग्रेसविरुद्ध बढी छन् । शायद एमालेलाई विगतको एमाले नेतृत्वको सरकार कांग्रेसकै कारण ढलेको भन्ने परेको छ, जो गलत पनि होइन । यस अवस्थामा एमाले नेताहरु कांग्रेसविरुद्ध भडास पोख्ने कुनै पनि अवसर उम्कन दिन चाहँदैनन् । यसलाई पनि अस्वाभाविक भन्न मिल्दैन । निधिविरुद्धको वाकवमन पनि शायद यसैको परिणाम हो ।
अर्को कुरा हिजोको एमाले नेतृत्वको सरकारका समयमा भारतसँगको सम्बन्ध चिसिएकै हो । सरकार परिवर्तनमा वा सञ्चालनमा त्यसको प्रभाव निश्चय पनि परेकै हो । यस्तोमा नेपाल भारतबीचको सम्बन्ध तत्काललाई साम्य नहोस भनेर चाहनेहरुको संख्या नेपालमा कम छैन ।
मूल कुरा राजनीतिमा स्थायी शत्रु र मित्र दुवै हुँदैनन् । राजनीतिमा एकअर्काप्रति समादरको भाव आवश्यक हुन्छ । आजको पुस्ताले राजनीतिमा जे जस्तो संस्कार बसाउँछ भोलीको पुस्ताले त्यही नै पच्छयाउने हो । निधि र रावलले यस कुराको हेक्का राख्नु आवश्यक छ ।
प्रकाशित मिति: १८ भाद्र २०७३, शनिबार १५:३३
