जाजरकोट, ६ असार ।
केही महिना अघिसम्म जाजरकोट पैक ६ कफल्नाकी ५९ वर्षीया सीता रोकायलाई खानेपानीको निकै पिरलो हुन्थ्यो । घरनजिक खानेपानी नहुँदा निकै टाढा गएर नाउलाको पानी ल्याउनुपथ्र्यो । विहान बेलुकाको समय खानेपानी ओसार्न मै बित्थ्यो सीतालाई तर अहिले अवस्था फेरिएको छ ।
सीताले पहिले जस्तो अचेल खानेपानीको लागि पिरलो गर्नुपर्दैन । रेडक्रसले खानेपानीका धारा बनाइदिएपछि अहिले उनको गाउँका सबै घरमा चौबीसै घण्टा पानी आउने गरेको छ । सबैको घरघरमा खानेपानी आउन थालेपछि सीता निकै खुशी छन् । ५० वर्षसम्म थाप्लोमै पानी बोकेर परिवारको गुजरा चलाएको स्मरण गर्दै उनले अब दुःखका दिन गएको बताइन् । सबैको घरमा यसरी पानी आउला भन्ने सपनामा पनि सोचेको थिइन् हामी महिलाको लागि खानेपानी निकै ठूलो 
कुरा रहेछ, उनले भनिन् ।
सीता जस्तै निर्मला बस्नेत पनि आफ्नो घरमा चौबीसै घण्टा पानी आउन थालेपछि दङ्ग छिन् । विहान ५ बजे नै पानी लिन टाढा जानुपथ्र्यो । पानी नहुँदा लुगा धुन, नुहाउन, चर्पीमा
पानी हाल्न र सरसफाइ गर्न निकै समस्या हुन्थ्यो तर अहिले अवस्था फेरिएको छ, निर्मलाले भनिन् ।
‘यो गाउँमा चर्पी प्रयोग नगर्नेहरू पनि चर्पीसँगै धारा भएपछि चर्पीको प्रयोग गर्न थालेका छन् । मैला कपडामै गुजरा चलाउनेहरू कपडा धोयर सफा लगाउन थालेका छन् यो सवै रेडक्रसको सहयोगले गर्दा सम्भव भएको छ ।’ निर्मलाले भनिन् ।
नाउला, खोला र खोल्साको दुषित पानी सेवनका कारण झाडापखाला लगायतका पानीजन्य रोगको प्रकोपले सताउँने गाउँमा खानेपानी आएपछि आफूहरुलाई अहिले निकै सजिलो भएको निर्मलाको भनाइ छ ।
६२ घरघुरी रहेको जिल्लाकै विकट कफल्ना गाउँमा अहिले प्रत्येक घरमा धारा छन् । सबैको घरमा चर्पी छन् । स्वीस रेडक्रसको सहयोगमा सामुदायिक सशक्तीकरणका लागि स्वास्थ्य प्रबद्र्धन कार्यक्रमको सहयोगमा डाव खानेपानी तथा सरसफाइ आयोजनाले खानेपानीका धारा बनाइदिएपछि सो गाउँमा खानेपानीको सहजता भएको हो ।
खानेपानी बनेपछि गाउँका सबैले चर्पीको प्रयोग गर्न थालेका छन् । भाँडा राख्ने चाङ्ग र फोहर फाल्ने खाडल बनाइएका छन् । घरआँगन चिटिक्क परेका देखिन्छन् । केटाकेटीदेखि वृद्धवृद्धासम्मले चर्पीको प्रयोग गर्न थालेका छन्, स्थानीय चण्डिका रोकायले भनिन् । उनले भनिन्, खानेपानी आएदेखि हाम्रो गाउँ सरसफाइमा साँच्चिकै नमूना गाउँ बनेको छ ।’
‘गाउँको खानेपानीको समस्या समाधान
गरिदिन्छौं भनेर धेरै नेतादेखि सरकारी कर्मचारीले आश्वासन दिए तर हाम्रो समस्याप्रति कसैले फर्केर हेरेनन्’ स्थानीय दीपक रोकायले भने, रेडक्रसले खानेपानी बनाइदिएपछि गाउँलेहरू निकै खुशी भएका छन् ।
खानेपानीलाई व्यवस्थित बनाउन मर्मत सम्भार कोषको स्थापना समेत गरिएको छ भने प्रत्येक घरका धारामा मिटर जडान गरिएको छ । प्रति महिना सात युनिटसम्म पानी प्रयोग गर्नेले २५ रूपैयाँ र थप प्रति युनिटको ५ रूपैयाँका दरले शुल्क उठाउने गरिएको उपभोक्ता समितिका अध्यक्ष चण्डिका रोकायले बताइन् ।
योजनालाई दिगोपन ल्याउन र मर्मत सम्भार गर्न सहयोग पु¥याउने उद्देश्यले मिटर प्रणाली लागू गरेर रकम उठाएको अध्यक्ष रोकायको भनाइ छ । रेडक्रसको १६ लाख ३२ हजार, गाविसको दुई लाख र श्रमदान ६ लाख गरी साढे २४ लाखमा खानेपानी आयोजना निर्माण भएको खानेपानी उपभोक्ता समितिले जनाएको छ ।
गाँउमा खानेपानीको निकै समस्या देखेपछि खानेपानी आयोजना निर्माणको लागि आवश्यक पहल गरिएको नेपाल रेडक्रस सोसाइटी जिल्ला शाखा जाजरकोटका सभापति एवं केन्द्रीय सदस्य सनतकुमार कार्कीले बताए । उनले यो गाँउलाई सरसफाइमा नेपालकै नमुना गाँउ बनाउने उद्घोष गरे ।
आयोजनाले पैकका साथै अर्छानी र लहँमा पनि खानेपानी योजना निर्माण तथा सरसफाई प्रर्वद्धन कार्यक्रम संचालन भई रहेको कार्यक्रम संयोजक रविन्द्र शाहीले बताए । उनले अर्छानी ३ मा ३५ र लहँमा ५२ घरमा धारा निर्माण गरिएको बताए । लहँ, अर्छानी र पैकमा आगामी दुई वर्ष सम्म सञ्चालन हुने यो कार्यक्रम अन्र्तगत पूर्ण सरसफाइका लागि सरसफाइ प्रर्वद्धनका कार्यक्रम सञ्चालन गरिने नेपाल रेडक्रस सोसाइटी जिल्ला शाखाका मन्त्री हरिबहादुर बस्नेतले बताए ।
डेढ वर्ष अघि जाजरकोटलाई खुला दिसामुक्त घोषणा गरिएपछि तयार पारिएको जिल्लाको सरसफाई रणनीतिक योजनालाई टेवा पुग्ने गरी रेडक्रसले जिल्लाका तीन गाविसमा काम गरिएको जिल्ला खानेपानी तथा सरसफाइ स्वच्छता समन्वय समितिका सचिव एवं खानेपानी तथा सरसफाइ सवडिभिजन प्रमुख महेशी महतोले बताए ।
प्रकाशित मिति: ६ असार २०७३, सोमबार १६:४७
