काठमाडौ १२ असार -सम्पत्ति शुद्धीकरणविरुद्ध प्रभावकारी कदम नचालेको भन्दै अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले नेपाललाई कालोसूचीमा राख्ने वा सहयोग रोक्का गर्नेसम्मको चेतावनी दिएको छ । यसअघि आवश्यक कानुन नबनाएको भन्दै यस्तै चेतावनी दिएका अन्तर्राष्ट्रिय मुद्रा कोष (आईएमएफ), विश्व बैंक र अन्य सरोकारवाला निकायले यसपटक भने मनी ट्रान्सफर कम्पनीमार्फत सम्पत्ति शुद्धीकरण भएको र त्यसलाई रोक्न प्रभावकारी कदम नचालेको भन्दै यस्तो चेतावनी दिएका हुन् ।
केही समयअघि आएको अन्तर्राष्ट्रिय मुद्राकोष (आईएमएफ) र विश्व बैंकको मिसनले यस्तो चेतावनी दिएको राष्ट्र बैंक उच्च स्रोतले जानकारी दियो । यस्तै, फाइनान्सियल एक्सन टाक्स फोर्स (एफएटीएफ) अन्तर्गतको एसिया प्यासिफिक ग्रुप अफ एन्टी मनी लाउन्डरिङले पनि नेपाल सरकारका उच्च अधिकारीलाई भेटेर यस्तै चेतावनी दिएको स्रोतले जानकारी दिएको छ ।
बैंकिङ प्रणालीमार्फत हुने मनी ट्रान्सफरमा समस्या नभए पनि मनी ट्रान्सफर कम्पनीको नियम र अनुगमन प्रणाली कमजोर हुँदा यस्तो समस्या आएको आरोप लगाइएको छ । तरल राजनीतिक अवस्थाका कारण सरकार कमजोर बनेको र चाहेर पनि कारबाही गर्न नसकेको गुनासो मिसन अधिकारीले गरेका छन् । यही अवस्थाको फाइदा उठाएर मनी लाउन्डरिङको व्यापक प्रयास भएको मिसनको आरोप छ ।
‘नेपालमा आउनुपर्ने विदेशी मुद्रालाई बाहिरै रोकेर आयातमा न्यून विजकीकरण (अन्डर इन्भोइसिङ) गरेको रकम भुक्तानीका लागि त्यही पैसा प्रयोग गर्ने र नेपालबाट जति पनि पुँजी पलायन भएको छ, त्यस्ता मान्छेलाई विदेशी मुद्रा बाहिरै रोकेर त्यही पैसा दिने कार्य भएको भन्ने उनीहरूको आरोप छ,’ राष्ट्र बैंकका एक उच्च अधिकारीले राजधानीसँग भने । यसलाई नियन्त्रण नगर्ने हो भने एफएटीएफमा जसरी नेपाललाई कालोसूचीमा राख्ने चेतावनी आएको थियो त्यसैगरी कालोसूचीमा राख्नेसम्मको कुरा आएको ती अधिकारीले स्वीकार गरे । राजधानी दैनिकमा खबर छ ।
मिसनका प्रतिनिधिले नेपालीले विदेशमा लगानी कसरी गरिरहेका छन् भन्नेबारेमा पनि प्रश्न गरेका थिए । नेपालको कानुनले नेपालीलाई विदेशमा लगानी गर्न प्रतिबन्ध लगाएको छ । यस्तो अवस्थामा पनि नेपालीले विदेशमा लगानी गर्नसक्नुको पछाडिको यथार्थ उनीहरूले जान्न चाहेका थिए । विदेशमा कार्यरत नेपालीले पठाएको विदेशी मुद्रा बाहिरै राख्ने र नेपालमा नेपाली मुद्रा भुक्तानी गर्ने गरिएका कारण नै यस्तो सम्भव भएको उनीहरूको तर्क छ ।
मिसन प्रतिनिधिले नेपालमा सम्पत्ति शुद्धीकरणका डरलाग्दा क्रियाकलाप भएको आरोपपनि लगाएको स्रोतले जानकारी दिएको छ ।
पछिल्लो समयमा लागूऔषध र हातहतियारको कारोबार बढेको तथा चेलीबेटी बेचबिखनबाट आर्जन गरिएको सम्पत्ति पनि शुद्धीकरण गरिएको आरोप मिसनको छ । यस्तै, भ्रष्टाचार गरी आर्जन गरेको सम्पत्ति शुद्धीकरणका लागि पनि मनी ट्रान्सफरमार्फत हुने कारोबारलाई प्रयोग गरिएको आरोप मिसनले लगाएको छ । यस्तै, सम्पत्ति शुद्धीकरणका लागि हुन्डीको पनि व्यापक प्रयोग भएको अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले आरोप लगाएको छ ।
अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले मनी ट्रान्सफरमाथि आरोप लगाए पनि त्यस्ता कम्पनी नेपाल राष्ट्र बैंकबाट अनुमति लिएर नै सञ्चालित छन् । मनी ट्रान्सफर कम्पनीको नियमन र अनुगमनको काम नेपाल राष्ट्र बैंकले गरिरहेको छ । गत आर्थिक वर्षमा मात्रै पनि ६ खर्ब रुपैयाँभन्दा बढी रकमको रेमिट्यान्स नेपाल भित्रिएको थियो । यस्तो रकम मनी ट्रान्सफर कम्पनीले वैधानिक रूपमा नेपाल भिœयाएको रकम हो ।
प्रकाशित मिति: १२ असार २०७३, आईतवार ०७:२९